معنی واقعی “پایداری” چیست؟
پایداری این روزها واژه‌ای است که خیلی در تبلیغات و برندهای تخصصی قهوه شنیده می‌شود. اما بدون تعریف دقیق، آسان است که مفهوم آن ذهنی شود و فقط شعار بماند. طبق گزارشی از مؤسسه بین‌المللی توسعه پایدار، پایداری یعنی “برآوردن نیازهای حال بدون به خطر انداختن توانایی نسل‌های آینده برای تأمین نیازهایشان.”
معمولاً گفته می‌شود که پایداری سه بخش اصلی دارد: زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی. در صنعت قهوه، منظور از این شامل کارهایی مثل:
کاهش مصرف انرژی
بهبود درآمد کشاورزان قهوه
کم کردن ضایعات تولید
کاهش انتشار کربن
ارتقای برابری جنسیتی، مخصوصاً در مزارع قهوه
Max Dubiel، یکی از بنیان‌گذاران رُستری Redemption Roasters در بریتانیا، می‌گوید که هر تصمیمی که می‌گیریم باید به بهبود چیزی کمک کند. از دید او، پایداری فقط مسئولیت سازمان‌های خیریه نیست، بلکه کسب‌وکارها و افراد هم وظیفه دارند در این زمینه فعالیت داشته باشند.
پایداری در زنجیره تولید قهوه و اثرات گسترده آن
بخش عمده‌ای از تمرکز بر پایداری در تولید و صادرات است. مثلاً خیلی از کشاورزان کوچک قهوه درآمدشان پایین است و زیر خط فقر زندگی می‌کنند؛ این یعنی آن‌ها نمی‌توانند بدون کمک یا بهبود روش‌ها زندگی پایداری داشته باشند. همچنین در کشورهای تولیدکننده، اغلب کار فیزیکی عمده بر عهده زنان است، ولی نسبت به آن‌ها مسئولیت مالی کمتری داده می‌شود.
از منظر زیست‌محیطی هم مشکلات زیادی وجود دارد:
قطع جنگل‌ها برای ایجاد زمین‌های کشت قهوه
استفاده نامناسب از کودها و سموم
از دست دادن تنوع زیستی و زیستگاه گونه‌های محلی
آلودگی ناشی از پساب
جالب است بدانیم طبق مطالعه‌ای از دانشگاه کالج لندن، بعد از صادرات، خود فرآیند تولید قهوه سهم قابل توجهی در انتشار کربن زنجیره دارد.
چرا مصرف‌کنندگان به دنبال پایداری هستند؟
در سال‌های اخیر، مصرف‌کنندگان نسبت به مسائل اجتماعی و زیست‌محیطی آگاه‌تر شده‌اند. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که بسیاری از افراد حاضرند برای خرید محصولات پایدار هزینه بیشتری بپردازند، نه فقط نسل‌های جوان بلکه در تمام گروه‌های سنی.
یکی از علل اصلی این گرایش، نگرانی نسبت به تغییرات اقلیمی است—تغییراتی مثل افزایش دما، بارش نامنظم، رطوبت بالا یا کمتر از حد معمول که موجب کاهش میزان محصول قهوه می‌شوند.
شفافیت؛ یک کلید برای تشخیص واقعی یا نمایشی بودن پایداری
برای کسی که می‌خواهد قهوه‌ای پایدار بخرد، تشخیص یک کافه یا رُستری که واقعاً به اصول پایداری پایبند است، همیشه آسان نیست. برخی برندها فقط شعار می‌دهند یا در تبلیغات گنده‌نمایی می‌کنند (greenwashing) بدون اینکه عملکردی معنادار داشته باشند.
به همین دلیل، مصرف‌کننده‌ها باید دنبال اطلاعات مشخص باشند:
گزارش‌های تأثیر (impact reports) که کسب‌وکارها درباره فعالیت‌های محیط‌زیستی و اجتماعی‌شان منتشر می‌کنند.
داشتن گواهی‌هایی مثل B Corp که استانداردهای بالایی از لحاظ عملکرد اجتماعی و زیست‌محیطی و شفافیت را ایجاب می‌کند.
استفاده از استانداردها یا اهداف بین‌المللی مثل اهداف توسعه پایدار سازمان ملل (UN SDGs) برای سنجش معیارها.
راهنمای پیدا کردن کافه‌ها و رُستری‌های واقعاً پایدار
چند پیشنهاد برای اینکه بتونی کافه یا رُستری‌ای رو انتخاب کنی که واقعاً به پایداری اهمیت می‌ده:
پرس‌وجو کن
قبل از رفتن به کافه یا خرید از رُستری، آنلاین تحقیق کن — وبسایت و شبکه‌های اجتماعی‌شان را بررسی کن. ببین آیا درباره کاهش ردپای کربنی، حمایت از کشاورزان یا پروژه‌های اجتماعی چیزی گفته‌اند؟ اگر سوالی برایت باقی ماند، مستقیماً از کارکنان یا صاحب کسب‌وکار بپرس.
گزارش‌های تأثیر را بخوان
بعضی کسب‌وکارها سالانه گزارشی درباره کاری که برای محیط زیست و اجتماع انجام داده‌اند دارند. این گزارش‌ها کمک می‌کنند بفهمی آیا فقط شعار می‌دهند یا واقعاً عمل‌شان مطابق با توضیحات است.
به دنبال گواهی‌ها باش
گواهی‌هایی مانند B Corp یا استانداردهای مشابه نشان می‌دهند کسب‌وکار تعهداتی را پذیرفته است و به صورت آگاهانه عمل می‌کند.
استفاده از منابع و ابزارهای کمکی
منابعی مثل “Less Guilty Coffee Map” که کافه‌ها و رُستری‌هایی را فهرست می‌کند که اقدامات پایداری انجام می‌دهند. این ابزارها به مصرف‌کننده کمک می‌کنند گزینه‌های خوب را سریع‌تر پیدا کنند.
حمایت از کسب‌وکارهای شفاف و کوچک
گاهی کسب‌وکارهای کوچکتر و مستقل بیشتر به اصول پایداری پایبندند چون برایشان اهمیت دارد ارتباط مستقیم با جامعه‌شان و مشتری‌شان. حمایت از آن‌ها می‌تواند تأثیر بزرگی داشته باشد.
جمع‌بندی
پایداری در صنعت قهوه دیگر یک گزینه تجملی نیست، بلکه یک ضرورت است — هم به خاطر محیط زیست، هم به خاطر عدالت اجتماعی و هم به خاطر حفظ کیفیت و آینده صنعت.
برای مصرف‌کننده، آگاهی، پرسش، و استفاده از ابزارها و منابع معتبر کلید تشخیص کافه‌ها و رُستری‌های واقعی از آن‌هایی است که فقط شعار می‌دهند. کسب‌وکارها هم با شفافیت، تعهد واقعی و اطلاع‌رسانی درست می‌توانند اعتماد مشتریان را جلب کنند و به پایداری کمک کنند.
؛گردآوری و ترجمه توسط افشین خدایی ؛
منابع
Perfect Daily Grind: How to find sustainable specialty coffee shops and roasters
